गूगल माझा गुरु

[विचारवेध, पुणे यांच्यातर्फे आयोजित राज्यस्तरीय निबंध स्पर्धेत प्रथम पुरस्कार प्राप्त झालेला माझा निबंध].

भगवान दत्तात्रेयांनी चोवीस गुरु केले होते. चराचर सृष्टीतील आणि अनेक प्राणीमात्रांना त्यांनी गुरुस्थान दिले, कारण त्यातल्या प्रत्येकापासून दत्तात्रेयांना कुठलातरी बोध झाला किंवा ज्ञान मिळाले. आजच्या माहिती तंत्रज्ञानाच्या युगात गूगल हा जगद्गुरु बनला आहे असे म्हटल्यास वावगे ठरणार नाही. लहानपणी आपल्या सर्वांना हवे ते दाखवणाऱ्या व हवी ती माहिती देणाऱ्या जादूच्या आरशाची गोष्ट सांगितली जायची. गूगलच्या रुपाने हा जादूचा आरसा प्रत्यक्षात अवतरला आहे असेच म्हणायला हवे. आज गूगलने आपल्या सर्वांच्या आयुष्यात या ना त्या कारणाने, या ना त्या प्रकारे प्रवेश केला आहे. अँड्रॉइड फोन्स मुळे तर गूगल सर्वव्यापी झाला आहे. सर्जेई ब्रिन व लॅरी पेज या दोन तरुणांनी २७ सप्टेंबर १९९८ रोजी गूगल या सर्च इंजिनची सुरुवात केली. ‘गूगोल’ या शब्दाशी जवळीक दाखविणारा ‘गूगल’ हा शब्द त्यांनी निवडला, कारण गूगोल या संज्ञेचा अर्थ दहाचा शंभरावा घातांक (१०१००) असा होतो. सुरुवातीला केवळ सर्च इंजिन असलेल्या गूगलने आपल्या दोन दशकांच्या वाटचालीत आता ईमेल, क्लाऊड कम्प्युटिंग, मोबाइल ऑपरेटिंग सिस्टिम, यासारख्या असंख्य विस्तृत सेवांच्या महाकाय जालाचे स्वरूप धारण केले आहे. आजच्या गूगलला तर ‘स्थिरचर व्यापून दशांगुळे उरणाऱ्या’ जगदात्म्याचीच उपमा शोभेल. Continue reading

गूगलाष्टकम्

[हे गूगलची स्तुती करणारे  गूगलाष्टक मी “गूगल माझा गुरु” हा निबंध लिहीत असताना मला सुचले होते. अद्याप अप्रकाशित आहे. केवळ थोडासा चावटपणा आहे. दुसरे काही नाही. यात काही व्याकरणादींच्या चुका असतील तर जाणकारांनी कृपया दाखवून द्याव्यात. -पृथ्वीराज]
गूगलाष्टकम्
तन्त्रज्ञान कुञ्जिकया येन ज्ञानद्वारोद्घाटितम् |
ज्ञानरत्नाकरं तं गूगलगुरुम् नमाम्यहम् || १ ||

संगणकीकृत ग्रन्थाणां राशीं अमोलिकं खलु |
प्रदत्तं बुधजनान् येन तं गूगलगुरुम् नमाम्यहम् || २ ||

आभासी वर्गरुपेण ज्ञानार्जनम् निरन्तरम् |
संभाव्यकृतं येन तं गूगलगुरुम् नमाम्यहम् || ३ ||

महाजालस्थ यूट्यूबे चलचित्र्रुपीस्मृती: |
चिरस्थायी कृतं येन तं गूगलगुरुम् नमाम्यहम् || ४ ||

धनादानप्रदानार्थम् गूगलपेरूपेण |
सुविधां प्रदत्तम् येन तं गूगलगुरुम् नमाम्यहम् || ५ ||

प्रश्नावलिं गूगलचित्रं दिनदर्शिकास्तथैव च |
मौखिकाज्ञावलीदातां गूगलगुरुम् नमाम्यहम् || ६ ||

सर्वज्ञं सर्वव्यापकं च सर्वमङ्गलकारकम् |
ज्ञानदं धनदं रम्यं गूगलगुरुम् नमाम्यहम् || ७ ||

इदं तु गूगलाष्टकम् प्रातरुत्थाय य: पठेत् |
भवेद्गूगलविशेषज्ञं धनमानकीर्तिं लभेत् || ८ ||

|| इति पृथ्वीराजविरचितम् गूगलाष्टकम् संपूर्णम् ||

कल्पतरूंचे आरव …

आज २३ एप्रिल. जागतिक पुस्तक दिन. भाषाप्रभू शेक्सपिअरची जयंती व पुण्यतिथी दोन्ही. त्याच्याच गौरवार्थ/ स्मरणार्थ आजचा दिवस जागतिक पुस्तक दिन म्हणून साजरा केला जातो.

माणसांनी पुस्तके निर्माण केली आणि पुस्तकांनीही माणसे घडविली. माणूस आणि पुस्तके यांच्यात असे एक रम्य अद्वैत आहे. पुस्तकांनी माणसाला काय दिले नाही? ज्ञान तर दिलेच, पण सर्वांत मोठी गोष्ट म्हणजे त्याच्या जीवाला दिलासा दिला, त्याला विरंगुळा दिला, त्याच्या जखमांवर फुंकर घातली, तर कधी निराश मनाला उभारी दिली. सृजन ही माणसाची आदिम प्रेरणा आहे. त्याला सतत व्यक्त व्हावेसे वाटते. सर्जनातूनच तो व्यक्त होतो. ‘मुझे कुछ कहना है’-  मला काही सांगायचंय – या सनातन उर्मीतून अभिव्यक्ती येते. मग कुणी कुठल्या तर कुणी कुठल्या माध्यमातून व्यक्त होतो. कुणी गातो, कुणी चित्रे काढतो, कुणी कविता करतो, कुणी कथा-कादंबऱ्या लिहितो, कुणी व्याख्यान देतो तर कुणी नुसते  गप्पांचे फडच रंगवतो. कितीतरी तऱ्हा अभिव्यक्तीच्या ! अगदी सकाळी तुळशीवृंदावनाजवळ रांगोळी काढणाऱ्या गृहिणीलासुद्धा त्यातून काही सांगायचे असते. Continue reading

कशी मिळवावीत चांगली पुस्तके? हे वाचा …

ग्रंथसंग्रह कसा व कुठून करावा, नव्या जुन्या पुस्तकांची माहिती कुठून मिळवावी यासाठी काही संपर्कस्थानांची माहिती सर्वांकरीता खाली देत आहे. ही माहिती परिपूर्ण अर्थातच नाही. पण सुरुवात करता येईल अशी मात्र आहे.

ऑनलाईन बुकस्टोअर्स

  • हिंदी पुस्तकांसाठी:
    1. भारतीय ज्ञानपीठ – jnanpith.net
    2. in
    3. Gita Press, Gorakhpur
  • संस्कृत पुस्तकांसाठी:
    1. मोतीलाल बनारसीदास – mlbd.in
    2. Exotic India – exoticindia.com/book

पुस्तकांशी संबंधित ब्लॉग्ज, फेसबुक ग्रुप, पेजेस इत्यादी

  • पुस्तक बिस्तक (FB Group)
  • दुर्मिळ पुस्तके (FB Group)
  • राजहंस, मेहता, लोकवाङ्मय गृह प्रकाशन, Majestic, पॉप्युलर रोहन या प्रकाशनांचे फेसबुक पेजेस व वेबसाईट

पुस्तकांशी संबंधित नियतकालिके, पुस्तक परीक्षणे देणारी नियतकालिके इत्यादी :

  • इंग्रजी:
    1. Biblio- A Review of Books https://www.biblio-india.org/
    2. Times Literary Supplement
    3. London Review of Books
    4. New York Times Book Review
    5. New York Review of Books
    6. Kirkus Review
  • मराठी:
    1. ललित मासिक – Majestic Prakashan
    2. आपले वाङ्मयवृत्त – लोकवाङ्मय गृह प्रकाशन
    3. रोहन साहित्य मैफल
    4. मेहता मराठी ग्रंथजगत
    5. राजहंस बुक क्लब व त्याचे मासिक
  • हिंदी : ज्ञानपीठ समाचार
  • संस्कृत: MLBD Newsletter (Motilal Banarasidas)

Wear the old coat and buy a new book- Austin Phelps